Πώς θα βοηθήσουμε το παιδί μας να αποβάλλει το άγχος του

Στις μέρες μας συνεχώς αυξάνεται ο αριθμός των παιδιών που υποφέρουν από το άγχος. Αυτό μπορεί να εκδηλωθεί με συμπτώματα όπως κάθε φορά που έχει να μελετήσει για το σχολείο να το πονάει η κοιλιά του ή όταν έχει διαγώνισμα να έχει πονοκέφαλο, ταχυκαρδίες κ.α.

Τι είναι όμως αυτό που αγχώνει ένα παιδί;

Ζούμε μια περίοδο έντονων αλλαγών τόσο σε οικονομικό όσο και κοινωνικό επίπεδο που δυστυχώς μπορεί να προκαλέσει αυξημένα επίπεδα στρες ακόμη και στα παιδιά πολύ μικρής ηλικίας. Υπάρχει η πιθανότητα ένα παιδί να στρεσαριστεί κατά τη διάρκεια της μετάβασής του από το ένα εξελικτικό στάδιο στο άλλο: π.χ. το βάδισμα, η εκπαίδευση στο πώς να τρώει μόνο του, η κοινωνικοποίησή του μέσα στο σχολείο. Ωστόσο, σε αυτή την περίπτωση το στρες που βιώνει το παιδί είναι παραγωγικό στρες και το βοηθά να αποκτήσει αυτονομία και να γίνει ανεξάρτητο. Από την άλλη πλευρά όμως στρες μπορεί να προκαλέσουν είτε βιολογικοί λόγοι, είτε διάφορα γεγονότα που πιθανά τραυματίζουν και αποσυντονίζουν το παιδί, όπως μία ασθένεια, μία απώλεια, ένα διαζύγιο, η αντιμετώπιση οικονομικών προβλημάτων στην οικογένεια. Επιπλέον, ένας αγχωμένος γονιός, η πίεση του σχολείου ή η αντιπαράθεση με συνομιλήκους του μπορεί επίσης να έχουν το ίδιο αποτέλεσμα. Τέλος, οι γονείς συνήθως επιδιώκοντας το καλύτερο για τα παιδιά τους μπορεί να ασκήσουν υπερβολικό έλεγχο και μεγάλη πίεση όσον αφορά την απόδοση και τις επιδόσεις τους στο σχολείο. Όταν οι προσδοκίες των γονέων είναι πολύ μεγάλες από το παιδί τους είναι πιθανό να το οδηγήσουν στο να αισθάνεται ανασφάλεια, μια μόνιμη απαισιοδοξία,να επιδιώκει διαρκώς το τέλειο και φυσικά άγχος. Όταν ένα παιδί υπερφορτώνεται με υποχρεώσεις, ακόμη κι αν αυτές του προκαλούν ευχαρίστηση τότε μειώνεται κατά πολύ ο ελεύθερος χρόνος που έχει στην διάθεσή του για παιχνίδι, συναναστροφή με συνομηλίκους του αλλά και ξεκούραση. Στην προσπάθεια του να μάθει να ζει με αυτόν τον τρόπο, αρχίζει να υιοθετεί συμπεριφορές και αντιδράσεις των ενηλίκων που δεν είναι κατάλληλες για το δικό του στάδιο ανάπτυξης. Αξίζει να σημειώσουμε ότι συχνά ένα παιδί αγχωμένο δεν μιλάει για το άγχος του γιατί ντρέπεται γι’ αυτό.

Πώς μπορούμε όμως να βοηθήσουμε ένα αγχωμένο παιδί;

Το πρώτο βήμα για την αντιμετώπιση του προβλήματος γίνεται μέσα στο σπίτι αμέσως μόλις το αντιληφθεί ο γονέας. Κατ’ αρχήν θέλω να σημειώσω ότι τον τελευταίο καιρό όλη αυτή η κρίση που περνάει η χώρα μας, η κοινωνική και κυρίως η οικονομική κάνει την ζωή μας ιδιαίτερα δυσχερή. Οι γονείς χρειάζεται να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο συζητούν αυτού του είδους τα θέματα μπροστά στο παιδί διότι είναι πιθανό να του μεταδώσουν τις ανησυχίες τους και να του προκαλέσουν αγωνία και άγχος. Επίσης, οι γονείς είναι αυτοί που κατέχουν τα κλειδιά της αυτοεκτίμησης του παιδιού τους. Όταν τα επαινούν, είναι ενθαρρυντικοί και κατά βάση αισιόδοξοι τα τονώνουν πάρα πολύ. Αντίθετα, οι συγκρίσεις, οι απειλές, η απαισιοδοξία, η αδικαιολόγητη αισιοδοξία (π.χ. είναι σίγουρο ότι θα γράψεις άριστα στο διαγώνισμα), η έλλειψη κατανόησης, η δημιουργία ενοχών και ο υπερβολικός έλεγχος στη μελέτη αυξάνουν το άγχος τους σε πολύ μεγάλο βαθμό. Ο ρόλος του γονέα χρειάζεται να είναι διαρκώς υποστηρικτικός, να επαινεί την προσπάθεια του παιδιού και να του ενισχύει την αυτοπεποίθηση δίνοντας του ξεκάθαρα το μήνυμα ότι θα συνεχίσει να το αγαπά ακόμη κι αν αυτό αποτύχει τον στόχο του. Επιπλέον, οι γονείς θα πρέπει να φροντίζουν να υπάρχει μία ήρεμη ατμόσφαιρα στην οικογένεια, να έχει το παιδί αρκετό χρόνο στην διάθεσή του για παιχνίδι και αλληλεπίδραση με τους συνομιλήκους του και να το βοηθάει να οργανώνει το καθημερινό του πρόγραμμα. Τελειώνοντας, είναι σημαντικό να αναφέρω ότι οι γονείς σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να πιέζουν το παιδί τους να ξεπερνάει τον εαυτό του. Αυτό που χρειάζεται είναι να του μάθουν να εργάζεται σωστά και να αποδίδει ανάλογα με τις προσωπικές του ικανότητες. Είναι καλό να μπαίνουμε στη θέση των παιδιών μας και να προσπαθούμε από κοινού να βρίσκουμε λύσεις στα διάφορα προβλήματα.

Ζωή Δελιακίδου
Ψυχολόγος ΑΠΘ