Η διαταραχή ελλειμματικής προσοχής/ υπερκινητικότητα (ή αλλιώς διάσπαση προσοχής/ Υπερκινητικότητα -ΔΕΠΥ) είναι μια ονομασία ή οποία δόθηκε σε μια ομάδα χαρακτηριστικών τα οποία περιλαμβάνουν συγκεκριμένα στοιχεία.
Τα στοιχεία που περιλαμβάνει η ΔΕΠΥ είναι κάποια από ή και όλα τα παρακάτω μαζί:
- Εύκολη απόσπαση/ διάσπαση της προσοχής
- Παρορμητικότητα
- Μη κοινωνικά αποδεκτή συμπεριφορά
- Yπερβολική ονειροπόληση
- Το άτομο δεν έχει σωστή η και καθόλου αίσθηση (γνώση) του χρόνου
- Αδυναμία στο να κατανοεί και να ακολουθεί οδηγίες
- Αδυναμία όσον αφορά την οργάνωση του χώρου του ή και του χρόνου του.
- Αδυναμία όσον αφορά την ολοκλήρωση εργασιών ή δραστηριοτήτων που έχει ξεκινήσει
- Κουνιέται νευρικά και δεν στέκεται σε ένα μέρος
- Υπερκινητικότητα
- Δυσκολία στην δημιουργία φίλων
Ο όρος «διαταραχή ελλειμματικής προσοχής/ Υπερκινητικότητα» από μόνη της δείχνει το γεγονός ότι αυτά τα χαρακτηριστικά έχουν στιγματιστεί από την κοινωνία. Πολλά προγράμματα αντιμετώπισης της ΔΕΠ/Υ χρησιμοποιούν κατασταλτικές μεθόδους (όπως την φαρμακοθεραπεία) και βλέπουν την κατάσταση σαν μια ασθένεια ή κάποια διαταραχή που χρειάζεται θεραπεία που να βασίζεται σε εφαρμογή κανόνων και νόμων. Αυτή είναι όμως λάθος αντιμετώπιση διότι σε αυτές τις περιπτώσεις υπάρχει σοβαρός κίνδυνος τα θετικά χαρακτηριστικά του ΔΕΠ/Υ τρόπου σκέψης να κατασταλούν μαζί με αυτά τα στοιχεία τα οποία έχουν θεωρηθεί ανεπιθύμητα.
Η διαταραχή ελλειμματικής προσοχής- Υπερκινητικότητα έχει και θετικά γνωρίσματα. Τα άτομα με ΔΕΠΥ:
- έχουν γρήγορη και αυξημένη αντίληψη
- έχουν αυξημένη περιέργεια
- έχουν την ικανότητα να πραγματοποιούν και να φέρνουν εις πέρας πολλές δραστηριότητες μαζί
- είναι διαισθητικοί και διορατικοί
- η σκέψη τους είναι τρισδιάστατη, εικονική και πολύ γρήγορη
- τολμούν να ρισκάρουν
Αυτά τα χαρακτηριστικά μπορούν να αποτελέσουν προνόμια όσον αφορά την επαγγελματική και την κοινωνική του ζωή αλλά και να συμβάλλουν γενικότερα στον δυναμισμό του.
H ΔΕΠΥ μπορεί να εμφανιστεί στα παιδιά από πολύ μικρή ηλικία αλλά υπάρχουν τώρα νέα στοιχεία τα οποία δείχνουν ότι η ΔΕΠΥ μπορεί να προκύψει ξαφνικά και κατά την ενηλικίωση.
Η ΔΕΠΥ μπορεί να συνοδεύεται και από άλλα μαθησιακά θέματα όπως π.χ. δυσλεξία, δυσαριθμησία κ.λ.π.
Συχνά τα άτομα με ΔΕΠΥ έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση λόγω των συνεχόμενων αποτυχιών τους τόσο στο μαθησιακό κομμάτι όσο και στην προσωπική και κοινωνική τους ζωή. Μπορεί επίσης να βιώνουν πολύ έντονο στρες και να είναι υπερβολικά αγχώδεις. Τέλος, μπορεί να αντιμετωπίζουν και κάποια σοβαρότερα προβλήματα ψυχολογικής φύσης όπως π.χ. χρόνια κατάθλιψη. Σε αυτές τις περιπτώσεις συνίσταται παράλληλα με το πρόγραμμα Davis® η παρακολούθηση από κάποιον εξειδικευμένο ψυχοθεραπευτή.