Αυτισμός

Ο αυτισμός αποτελεί μια διαταραχή. Χαρακτηρίζεται κυρίως από την απορρόφηση στον κόσμο της φαντασίας και παράλληλα αποκλείει κάθε ενδιαφέρον για την πραγματικότητα. Επιπλέον, αποτελεί σοβαρό εμόδιο στη δημιουργία σχέσεων με άλλους ανθρώπους, καθώς και στην ομαλή ανάπτυξη της αυτοαντίληψης του αυτιστικού ατόμου.

Είναι μια εξελισσόμενη ανικανότητα του εγκεφάλου η οποία εμφανίζεται κατά τα τρία πρώτα χρόνια της ζωής.

Τα άτομα με αυτισμό είναι εξολοκλήρου ή εν μέρει ανίκανα να δημιουργήσουν κάποιου είδους σχέση με κάποιο άλλο ανθρώπινο ον. Τους λείπει όπως φαίνεται η στοιχειώδης ικανότητα και θέληση να ενδιαφέρονται για την ανθρώπινη επαφή. Υπάρχουν σε έναν κόσμο δικό τους ο οποίος έχει αναπτύξει τους δικούς του ιδιαίτερους και ιδιόμορφους τρόπους λειτουργίας. Οτιδήποτε ενοχλεί τον κόσμο τους, τους προκαλεί έντονο φόβο, πανικό και κάποιες φορές οργή. Αναπτύσσουν τελετουργίες στη ζωή τους οι οποίες είναι ταυτισμένες με ένα θέμα σχεδόν ζωής και θανάτου με ένα τρόπο που υπερβαίνει τον τρόπο που τα συνηθισμένα άτομα έχουν και χρησιμοποιούν για να νιώθουν ότι κατέχουν τον έλεγχο της ζωής τους.

Έχει αποδειχθεί ότι ο αυτισμός μπορεί να υπάρχει σε ελαφριά ή βαριά μορφή σε κάθε άτομο και επίσης ότι τα συμπτώματα του διαφέρουν από άτομο σε άτομο. Υπάρχουν όμως και κάποια συγκεκριμένα βαθύτερα χαρακτηριστικά σε κάθε αυτιστικό που είναι ομοιόμορφα στη δομή τους.

Οι αυτιστικοί έχουν την τάση να έχουν ασυνήθιστες αισθητήριες εμπειρίες. Αυτές οι εμπειρίες μπορεί να συμπεριλαμβάνουν μια αίσθηση του να είναι υπερευαίσθητοι στα ερεθίσματα ή λιγότερο ευαίσθητοι από το συνηθισμένο.

Δεν είναι ασυνήθιστο, για παράδειγμα για ένα αυτιστικό άτομο το να αποφεύγει να το αγγίζουν. Αυτό είναι εξαιτίας του γεγονότος ότι έχουν πολύ αυξημένη την αίσθηση της αγγίγματος. Ένα άγγιγμα το οποίο είναι απαλό για τους περισσότερους ανθρώπους μπορεί να πονέσει ή να σοκάρει κάποιους αυτιστικούς ανθρώπους. Από την άλλη μεριά, ορισμένοι αυτιστικοί μπορεί να μην έχουν καμία ευαισθησία στον πόνο και να μην παρατηρούν ή να μην καταλαβαίνουν τραυματισμούς.

Υπάρχει επίσης η πιθανότητα να έχουν αυξημένη ευαισθησία όσον αφορά την ακοή τους. Επομένως, ήχοι που δεν ενοχλούν τους περισσότερους ανθρώπους μπορεί να προκαλούν πόνο στα αυτιά των αυτιστικών.

Επίσης, επηρεάζεται η όρασή τους. Ορισμένοι αυτιστικοί έχουν πρόβλημα στο να αναγνωρίζουν πρόσωπα. Επιπλέον, υπάρχει η πιθανότητα το δυνατό φως να προκαλεί πόνο στα μάτια ενός αυτιστικού.

Οι αυτιστικοί έχουν σε μεγάλο βαθμό πρόβλημα στο να καταλαβαίνουν το τι συμβαίνει μέσα στο κοινωνικό τους περιβάλλον.

Ο αυτισμός δεν είναι νοητική υστέρηση. Κάποιοι έχουν πολύ υψηλό δείκτη νοημοσύνης άλλοι έχουν μέσου όρου ευφυΐα και ορισμένοι μπορεί να έχουν νοητική υστέρηση.

Δεν είναι πρόβλημα συναισθηματικής φύσης. Ο αυτισμός είναι νευρολογική κατάσταση με την οποία συνήθως οι άνθρωποι γεννιούνται. Δεν την προκαλεί κάποιο ψυχολογικό τραύμα. Δεν αποτελεί ψύχωση ή έλλειψη επαφής με την πραγματικότητα.

Υπάρχει μεγάλη ποικιλία όσον αφορά τους αυτιστικούς. Ορισμένοι αυτιστικοί μπορεί ποτέ να μη μάθουν να μιλάνε και μπορεί ποτέ να μην τα καταφέρουν να δουλέψουν και να ζήσουν ανεξάρτητα. Άλλοι μπορεί να τα πηγαίνουν καλά σε ειδικά υποστηρικτικά περιβάλλοντα και να εργάζονται σε προστατευμένο περιβάλλον. Άλλοι μπορεί να είναι ολότελα ανεξάρτητοι και να είναι σε πολύ καλό βαθμό λειτουργικοί. Η τελευταία ομάδα των αυτιστικών είναι πολύ σπάνια αναγνωρίσιμη. Πέρα από όλα αυτά όμως οι αυτιστικοί άνθρωποι υπάρχουν και οι άνθρωποι αυτοί έχουν την ανάγκη να αναγνωρίζουν και να καταλαβαίνουν τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν και την μοναδικότητα που έχουν όσον αφορά τον τρόπο της σκέψης τους, το να κάνουν πράγματα και το να αντιλαμβάνονται τον κόσμο.

Ζωή Δελιακίδου
Ψυχολόγος ΑΠΘ